1 marca obchodzone jest święto państwowe – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Dzień ten poświęcono pamięci bohaterów którzy po 1944 roku walczyli o niepodległość wobec sowietyzacji Polski, prawo do samostanowienia polskiego społeczeństwa, przeciwstawili się narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu i podporządkowaniu kraju Związkowi Radzieckiemu. Za ostatniego żołnierza polskiego podziemia uznaje się Józefa Franczaka, ps. Lalek, który ukrywał się do października 1963 roku. Został zastrzelony w obławie Milicji Obywatelskiej w powiecie świdnickim na Lubelszczyźnie.
1 marca jest datą symboliczną, która nawiązuje do 1 marca 1951 roku. Tego dnia w więzieniu na warszawskim Mokotowie wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Inicjatorem Dnia Pamięci poświęconego Żołnierzom Wyklętym był Prezydent Lech Kaczyński, a święto obchodzimy od 2011 roku.
Powojenna konspiracja niepodległościowa była najliczniejszą formą zorganizowanego oporu polskiego społeczeństwa wobec reżimu komunistycznego. Żołnierzy Wyklętych dotknęły liczne represje i prześladowania. Byli podstępnie aresztowani, stawiano im fałszywe zarzuty, w więzieniach toczyły się brutalne śledztwa. Pozbawieni możliwości obrony, fałszywie oskarżani o zdradę – byli skazywani na śmierć lub długoletnie więzienie. Wielu zginęło zamordowanych skrytobójczo lub na podstawie wyroków komunistycznych sądów. Do dziś nieznane są miejsca pochówku wielu żołnierzy niezłomnych. Pamięć o nich na wiele lat wymazano z oficjalnej historii.
